Dziś Wigilia Bożego Narodzenia u osób prawosławnych i innych obrządków wschodnich. Różnica w datach wynika z przyjętego przez katolików kalendarza gregoriańskiego. Wierni obrządku wschodniego podziela się dziś prosforą.
W odróżnieniu od chrześcijan zachodnich, świętujących narodzenie Chrystusa 25 grudnia, większość wiernych obrządków wschodnich świętuje dziś - 6 stycznia. Jest to zgodnie z kalendarzem juliańskim, który w stosunku do naszego kalendarza gregoriańskiego jest „opóźniony” o 13 dni.
W Bieszczadach, gdzie kultury mieszały się z sobą od lat, sąsiedzi nie dziwią się dzisiejszemu świętowaniu. W naszych okolicach sporo jest cerkwi, w których modlą się chrześcijanie obrządku wschodniego. Jedną z piękniejszych i wciąż czynnych prawosławnych świątyń jest cerkiew w Komańczy, należąca do dekanatu sanockiego, i to właśnie tam zbiera się największa ilość wiernych.
Wigilia osób prawosławnych wcale nie odbiega tak bardzo od katolickiej, przynajmniej jeśli chodzi o rytuały. Świąteczne zwyczaje zależą jednak zdecydowanie bardziej od regionu w którym jest obchodzona. Śpiewane są kolędy, na stole pojawia się dwanaście potraw, jest również sianko pod obrusem.
Jak mówił dla TVP Rzeszów dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach ks. Andrzej Żuraw - Podobnie jak u katolików obrządku łacińskiego, wieczerza wigilijna składa się z dwunastu dań, a rozpoczyna się po pojawieniu się pierwszej gwiazdki na niebie. Na stołach będą ryby, różne rodzaje pierogów, żurek czy barszcz z uszkami. Tradycyjnie nie może zabraknąć kutii.
Wieczerza wigilijna to jedyny posiłek w ciągu dnia poprzedzającego święta Bożego Narodzenia i rozpoczyna się od modlitwy. Wierni dzielą się prosforą, czyli wypiekanym przaśnym chlebem - odpowiednikiem opłatka w Kościele katolickim.
Jednak tu Wigilia nie jest punktem kulminacyjnym świąt Bożego Narodzenia. Jest zaledwie wstępem, najważniejsza jest bowiem liturgia w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia. W nocy z niedzieli na poniedziałek wielu wiernych uda się więc do cerkwi na świąteczne nabożeństwa. Najczęściej zaczynają się one o północy lub o 2. nad ranem.
U osób prawosławnych ogromną rolę odgrywa również czas oczekiwania na święta Bożego Narodzenia. Na początek przez 40 dni poszczą. Post wymaga od nich wstrzymania się od spożywania pokarmów mięsnych i alkoholu. Okres postu rozpoczyna się w Dniu Apostoła Filipa (28 listopada), dlatego nazywany jest on„poście filipowym”. Post trwa aż do Wigilii.
Święta trwają trzy dni, nie licząc wieczoru wigilijnego, aby w ten sposób podkreślić udział Trójcy Świętej w dziele zbawienia.
