Wieści z sołectw. Stańkowa. Najdłuższa wieś w gminie.

Sołtys Paweł Jurcaba, powitał nas we wsi, wraz z członkiem Rady Sołeckiej Romanem Sroką. Widać, że panowie świetnie się dogadują i uzupełniają. Sołtys na stanowisku jest już drugą kadencję i jak mówi Roman Sroka „dobrze gospodarzy”. Sołtys też chwali Radę Sołecką i mówi, że jest dobrze dobrana i bardzo pomocna.

W wiosce jest 75 numerów, a do głosowania jest uprawnionych ok. 186 osób, a razem z dziećmi jest ok. 234 osoby. - Większość osób pracuje w kopalnictwie Nafta-Gaz Sanok, część w lesie, część w rolnictwie, a cześć wyjechała za granicę. Jak wszędzie – wzdycha sołtys, ale dodaje, że we wsi źle nie jest, a ludzie sobie radzą.

W ubiegłym roku Fundusz Sołecki Stańkowej wynosił ok. 15 tys. zł. Na ten rok nie został jeszcze wyznaczony, będzie wyznaczony na wakacjach. Pieniądze z Funduszu idą na utrzymanie czystości na cmentarzach, porządki obok świetlicy czy utrzymanie mniejszych dróg. Jednak sołtys się cieszy, bo Stańkowa zaczyna się rozrastać. - Jest co raz więcej osób. Ludzie wykupują działki i budują domy, może zaczną się meldować, a przez to Fundusz nam wzrośnie - mówi sołtys, a Roman Sroka dodaje, że we wsi są dwie duże agroturystyki. - Jedna powstała w starej szkole „Akacjowe zacisze”. Bardzo ładnie zagospodarowana, powstał tam mały pensjonat i w trakcie długich weekendów jest pełen turystów.

Wieś jest bardzo malownicza, ze wszystkich stron otoczona gęstymi lasami. Jednak mieszkańcy do końca nie są z tego powodu zadowoleni, bo stąd zapewne duża populacja niedźwiedzi i wilków w okolicy. - Zgodzimy się na wilki, ale niedźwiedzie są niebezpieczne. My mieszkamy w lesie, z każdej strony. Niedźwiedzi mamy dość, a ludzie wciąż zgłaszają, że się kręcą w okolicy – mówi członek Rady Sołeckiej.

Ja podaje Wikipedia słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom XII, s. 212 zawiera następujący opis Stańkowej: „Stańkowa Dolna i Górna, wś, pow. liski, w okolicy podgórskiej i lesistej, nad potokiem (dopł. Tyrawki, uchodzącej do Sanu). (…) Chaty są zbudowane w długą ulicę po brzegach potoku, którego dolinę otaczają pasma wzgórz, tworzące dział wodny między mniejszemi dopływami Sanu. Wzgórza te sięgają na płd. w Stańkowej Górze do 555 mt., na płn. 547 mt. wzn. Na płd. wschód przypiera S. do lasu Stanisk, który ją dzieli od wsi Ropienki. Na płd. graniczy z wsią Paszową, na zach. z Rakową a na płn. z Zawadką. (...) Rola górska, lasowa, lasy świerkowe.” Stańkowa jest też jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, bo kopalnie ropy naftowej istniały tu przed rokiem 1884.

W Stankowej dawniej znajdował się też dwór rodziny Krajewskich, teraz został już po nim tylko piękny park po dworski. Sołtys mówi, że z Radą Sołecką zastanawiają się nad jego zagospodarowaniem. Wiedzą, że leży tam potencjał na ściągnięcie turystów. - Ale najpierw zrobimy drogę gminną. Możliwe, że w przyszłości zagospodarujemy teren, wyczyścimy krzaki, zrobimy alejki, ławeczki i postawimy jakąś altanę dla turystów, bo nasza wieś to idealne miejsce na wycieczki rowerowe – mówi sołtys. - Całkiem niedawno we wsi powstała też winnica. Założyło ją młode małżeństwo i mamy nadzieję, że im się biznes rozwinie. Jest do tego potrzebny specjalny gatunek winogron – dodaje.

Droga gminna w końcu w remoncie!
- Naszą bolączką od wielu lat była zła droga gminna łącząca Stańkową z Zawadką. Teraz jest to robione sukcesywnie, odcinkami. Wcześniej droga prowadziła tuż przy potoku, gdzie robiły się osuwiska. Teraz droga została wytyczona wyżej, za parkiem po dworskim. Zrobiono już trzy nowe odcinki po ok. 300 tys. zł – wyjaśnia sołtys. - Dodatkowo od nowa został zrobiony nowy most, za ok. 124 tys. zł, bo poprzedni nie nadawał się już do użytku.

Wcześniej droga gminna nie była robiona, bo leżała na posesjach trzech właścicieli. Dopiero obecny burmistrz ją przejął i zaczął remont. W tym roku zaplanowano utwardzenia budowanego odcinka drogi, zrobienie przepustów i położenie asfaltu. - To naprawdę dobra decyzja by puścić ją gorą, bo chociaż burmistrz zabezpieczył osuwisko, to wciąż istnieje niebezpieczeństwo, że podczas deszczów może ją znów podmyć.

Nowa droga gminna mieszkańcom bardzo ułatwi życie. - Skróci się nam szlak komunikacyjny pomiędzy Sanokiem a Przemyślem. Tędy jest ok. 30 km, a przez Olszanicę ponad 45 km.

Przez Stańkową płynie czysty potoczek, w którym można łowić ryby, niestety mieszkańcy nie nadali mu nazwy. - Most wymagał pilnej naprawy, bo nadleśnictwo wozi tędy drewno. Most w końcu nie wytrzymał i się załamał – wyjaśnia Roman Sroka. - Naszą bolączką jest tu właśnie transport prowadzony przez Lasy Państwowe, nie dość, że droga wąska, to oni jeszcze bardzo duże ilości drewna stąd wywożą i droga się niszczy – dodaje sołtys. - Nie wiem czy nadleśnictwo dodaje coś do dróg, ale wiem, że pan burmistrz miał z nimi rozmawiać na ten temat. Natomiast jak jest okres roztopów i są ograniczenia w tonażu, to od razu nadleśnictwo wstrzymuje prace.

Osuwisko przy drodze, o którym wspominał sołtys też zostało zrobione stosunkowo niedawno. - Powstało podczas tej wielkiej powodzi, która podmyła szpital w Ustrzykach i zalała Krościenko. Jeździłem, prosiłem poprzedniego burmistrza by coś z tym zrobić, by drogę zabezpieczyć, bo była nie przejezdna. Nic. Dopiero jak obecny burmistrz objął stanowisko, to zabezpieczył i zrobił. My tutaj mieszkamy, a dla nas zawsze brakowało pieniędzy. Dlatego chwalimy obecnego burmistrza, bo dba o nas i będziemy go chwalić.

Stańkowa jest też częściowo oświetlona. - W zeszłym roku postawiono nam lampy, w tym również mają powstać nowe, nie jest źle. Powoli i sukcesywnie burmistrz nam uzupełnia. Dodatkowo w ubiegłym roku została zrobiona droga prowadząca do studni głębinowej i do posesji. Tu wciąż mieszkańcy narzekali, bo były straszne dziury i błoto, teraz jest elegancko, została odbudowana i położono asfalt na ok. 300 metrach.

Z powiatem droga przez mękę
Sołtys nie chce narzekać na starostwo, ale jak mówi problemy same się na usta cisną. - Wciąż proszę ich o przycięcie krzewów w pasie drogowym. To trzeba uprzątnąć, bo stanowi zagrożenie dla kierowców. Proszę, jeżdżę, to trzeba odkrzaczyć. Zdjęcia porobiłem, pokazywałem. Bez rezultatów. Przecież tu nie trzeba dodatkowych kosztów. Są do tego odpowiednie służby, które się tym zajmują. W ubiegłym roku przez „Świętem Pieroga”, raptem kilka krzaków przycięli. Ale podobnie jest z odśnieżaniem. Jak mówię, że jeździć się nie da, to oni najpierw wysyłają pracowników, by sprawdzili czy ich nie kłamię. No ręce opadają czasem – denerwuje się sołtys.

Obecnie główny problem mieszkańców Stańkowej stanowi błotnista i dziurawa droga powiatowa. Jest w takim stanie, ze wiosną podczas roztopów samochody grzęzną w błocie. - Z tego co na zebraniu mówił pan starosta, to droga miała być robiona w maju. Jest połowa, a z tego co wiem, to nawet przetarg nie został ogłoszony. Szkoda, bo pan starosta szumnie zapowiadał, że wszystkie drogi w powiecie zostaną zrobione – mówi sołtys. - Jeszcze przed świętami prosiłem wicestarostę, by zabezpieczył jeden z najgorszych odcinków, ten w katastrofalnym stanie, chodziło mi o to, by nawieść tu tłuczeń. Wiosną jest tam tragedia, można się w błocie utopić. Jest już maj, mimo obietnic nic nie zostało zrobione. Droga jest w takim stanie, że osobowy samochód w błocie się topi, przejechać nie można. To jak XVIII wiek, tylko konia i bryczkę, a i też nie zawsze przejedzie. Droga prowadzi przez podmokłe pole, jak zamarza, to robią się bryły lodu, przez które nie przejedzie ani straż, ani karetka. A to jest droga prowadząca na Sanok i dla nas to duży skrót – denerwuje się sołtys. - Nie mówimy o tym, by od razu tu kłaść asfalt, ale trzeba ją utwardzić, bo w trakcie roztopów koleiny są potężne. Kilka kilometrów dalej, gdzie zaczyna się powiat sanocki, jest już inny świat – jest asfalt.

- Jak było przekazanie samochodu do naszej OPS, to pan starosta sam mnie zaczepił i obiecał, że drogę zrobią, jak tylko śnieg zejdzie. Dzięki Bogu śnieg zszedł, ale ani koparki nie widać – dodaje Roman Sroka. - Teraz jest bardzo dobry sprzęt, można podsypać klińcem, nic. Ludzie do nas zgłaszają problemy, a my ręce rozkładamy.

Sołtys Jurcaba mówi, że nie widzi też sensu chodzić na spotkania organizowane przez Starostwo Powiatowe w Ustrzykach Dolnych. - Byłem raz, po co mam tam chodzić, jak moje pisma i rozmowy zostają bez odzewu? Nikt sobie do serca naszych próśb nie bierze, a ja mam sporo innej pracy – mówi stanowczo.

KGW i OSP
W Stańkowej działają dwa stowarzyszenia jedno Ochotniczej Straży Pożarnej i Koła Gospodyń Wiejskich. Oba Stowarzyszenia działają przy świetlicy wiejskiej, która jest bardzo dobrze wyposażona. Zajmuje się nią świetlicowa Agnieszka i Koło Gospodyń Wiejskich. Dwa lata temu świetlica została wyremontowana. - Wszystko zrobiliśmy za kadencji obecnego burmistrza, bo to on nam do remontu dokładał. Na początku zmieniliśmy dach, zrobiliśmy ściany, podłogę, wylewki, centralne ogrzewanie, re-gipsy, zrobiliśmy dobudówkę wiaty, schody, altankę i szopkę na drewno – wylicza sołtys. W ramach termomodernizacji będzie zrobione też ocieplenie. - Burmistrz już nam na to pieniądze obiecał – dodaje sołtys.

- Zapraszamy też wszystkich na naszą imprezę „Święto Pieroga”. Muszę tu pochwalić nasze Koło Gospodyń, bo przebijamy chyba wszystkich w powiecie. Na naszej imprezie jest najwięcej osób i każdy nas chwali. Obiecują, że będą przyjeżdżać i przywozić znajomych. Nasze panie przygotowują kilkanaście różnych rodzajów pierogów i nikt od nas głodny nie wychodzi – śmieje się sołtys. - Są pieczone, zapiekane, ruskie, z mięsem, z grzybami, z kapusta, z jagodami... - wylicza Roman Sroka i dodaje, że w ubiegłym roku panie z KGW zrobiły ok. 10 tys. pierogów. - I wszystko zeszło. Zapraszamy w tym roku, będzie już więcej miejsca, bo teren wokół świetlicy jest wyrównany i jest gdzie stoły rozstawić.

W KGW jest ok. 10 pań. Średnia wieku jest bardzo dobra, bo są i starsze i młodsze panie i to one organizują wszystkie imprezy we wsi. - Mamy tu dla nich taki szybkowar, który ma podwójne ścianki i długo utrzymuje temperaturę. Jest piec, duża lodówka i pełne wyposażenie kuchni – wyjaśnia Roman Sroka, który świetnie odnajduje się w kuchni, bo jak mówi często paniom z KGW pomaga. - Brakuje im jeszcze szafy na naczynia i pewnie przydałby się remont kuchni, a później tylko dbać o nią.

Panie z KGW dbają też o wygląd terenu wokół świetlicy. Jest tu pięknie ułożony skalniak, na którym znajduje się trójząb - herb Stańkowej. Kiedyś w świetlicy były organizowane wesela, teraz na większe imprezy okazuje się za mała. - Organizujemy głównie zabawy dla mieszkańców, Dzień Dziecka, Sylwestra i Andrzejki.
Sołtys Jurcaba, dumny jest również z Ochotniczej Straży Pożarnej. - Działają chłopaki bardzo mocno. Wciąż pozyskują nowe środki pieniężne, samochody - do zakupu nowego Renault Trafic dołożył się burmistrz i wzmacniają sprzętowo jednostkę. W OSP jest około 80 osób. Jak to mówią – u nas w każdym domu jest strażak. Niedawno ruszyliśmy z drużyną młodzieżową, a działa i również drużyna kobieca – mówi sołtys, który sam jest strażakiem.

OSP Stańkowa do interwencji wyjeżdża zawsze jak jest powiadomienie, ale obstawiają też imprezy gminne. - Wszystkiego pilnuje Kamil Szylak i ja w działalność straży się nie wtrącam – śmieje się sołtys.
OSP w Stańkowej dwa lata temu złożyło też projekt do „Działaj Lokalnie” Fundacji Bieszczadzkiej i z pozyskanych pieniędzy zrobiła plac zabaw dla dzieci przy świetlicy wiejskiej. - Wyrównaliśmy też teren. Wiem, że w tym roku OSP też napisało jakiś projekt, a w przyszłości przy świetlicy będzie budowany garaż dla wozu strażackiego OSP – mówi sołtys i dodaje, że dzięki druhom z OSP, w Stańkowej jest też boisko sportowe. - Kamil napisał projekt, boisko zostało zaorane, wysprzątane i trawa zasiana. Młodzież spokojnie będzie mogła grać w piłkę.

Czego brak?
W tym roku sołectwo ma nadzieje, na zrobienie drogi gminnej, częściowe oświetlenie i wyposażenie kaplicy pogrzebowej. Kaplica przy kościele została zrobiona w zeszłym roku, ze zbiórki kościelnej. - Pan burmistrz obiecał, że pomoże nam w zakupie katafalku chłodniczego do kapicy. To już kwestia kilku dni, bo kaplica jest odebrana przez sanepid i teraz trzeba ją tylko wyposażać – mówi sołtys.

Co jeszcze potrzeba mieszkańcom? - Zdrowia i szczęście. Przez ostatnie lata, za kadencji burmistrza Romowicza zostało zrobione już prawie wszystko. Niech zrobią jeszcze drogę i oświetlenie. Świetlica jest i jest się gdzie spotykać. W przyszłości pomyślimy o kanalizacji i oczyszczalni ścieków, bo we wsi mamy zrobiony wodociąg wiejski i mieszkańcy mówią aby się tym zająć. Rozmawiałem już z burmistrzem na ten temat i będziemy powoli szukać środków – mówi sołtys. - Teraz też będziemy mieć czas na zajęcie się zagospodarowaniem wsi pod kątem turystycznym, bo mamy idealne warunki do wypoczynku.

Sołtys Jurcaba i Roman Sroka, wciąż jednak chwalą burmistrza za remont drogi gminnej. - Staraliśmy się o nią tyle lat... Jeździłem i prosiłem o remont już za poprzedniego burmistrza. Nic, wciąż kłamali, że coś zrobią. Dopiero teraz, z tym burmistrzem wszystko ruszyło. Pewnie są osoby mu przeciwne, ale my jesteśmy jego zwolennikami, bo nam się poprawiło. Widać to gołym okiem, zresztą nie tylko na naszej wsi. To jest warte wielkiego podziękowania. A ze strony starosty przez trzy lata nic nie dostaliśmy, a wydaje się, że jest w porządku człowiek. Jednak jak przyjdzie co do czego, to się na słowach kończy. Mamy nadzieję, że przynajmniej kawałek drogi z Ropienki zostanie zrobiony. Nie mówię, że wszystko naraz, ale przez te lata, mogli chociaż z dwa samochody tłucznia nam tu podsypać.

Mieszkańcy Stańkowej narzekają też na brak zasięgu telefonii komórkowej. - Niestety nasza wioska leży w dolinie otoczonej górami, które znajdują się na terenie „Natura 2000”. Rozmawiałem z wieloma operatorami telefonii komórkowej, ale nikt tu nie może postawić przekaźnika. Wygląda na to, że musimy nauczyć się z tym żyć - dodaje sołtys.

Zapytaliśmy tez sołtysa Jurcabę czy planuje startować w tegorocznych wyborach do Rady Miejskiej. Przytaknął z uśmiechem. - Trzeba w końcu zrobić coś dla naszych mieszkańców, a nie tylko w kółko gadanie jakie są plany, a jak przyjdzie co do czego, to nic się nie dzieje. Trzeba pamiętać, że ludzie żyją też na wsiach, nie tylko w mieście – dodaje stanowczo.

FOT. MAGDALENA KUZAR