Świetlica wiejska w Polanie – okazały budynek w centrum wsi, nieopodal kościół pw. Przemienienia Pańskiego oraz cerkiewka pw. Św. Mikołaja. Ściany szalowane pionowo, dach pokryty blachą, a w ubiegłym roku odnowiona z funduszu sołeckiego stała się oliwkowozielona z mocno bordowym dachem.
Świetlica wiejska służy od lat wszystkim mieszkańcom Polany. Jest w niej biblioteka, mini muzeum „Polańskie Zbiory Historyczne” oraz duża sala ze sceną i zapleczem kuchennym dobrze zaopatrzonym w sprzęt. Społeczność polańska od lat spotyka się w niej na zabawach wiejskich, sylwestrach, akademiach, uroczystościach patriotycznych, kiermaszach świątecznych, jasełkach, zebraniach sołeckich czy na wyborach. I taka jest jej współczesność.
Natomiast przeszłość jest nie mniej fascynująca. Fundamenty pod dzisiejszą świetlicą postawił w 1938 r. Związek Strzelecki „Strzelcy”, polska paramilitarna organizacja działająca w Polanie już od wczesnych lat XX w. W zamyśle Związku, miał to być okazały budynek, z dużą salą widowiskową oraz częścią hotelową. Strzelcom nie udało się dokończyć dzieła. Wybuch II wojny światowej w 1939r. przerywa ich plany. Przez cały okres wojenny, wystające fundamenty były świadkami przemarszu wojsk niemieckich a potem wkroczenia drugiego okupanta – wojsk sowieckich. Na starej fotografii uwieczniono bramę, postawioną przez mieszkańców pochodzenia Rusińskiego, witającą żołnierzy niemieckich. Brama ta przetrwała jeszcze do lat 50-tych XX w.
Po zakończeniu wojny, po 1945r. Polana, wraz z ok. 460 km2, od Ustrzyk Dolnych po Lutowiska, znalazła się w granicach ZSRR a dokładniej Ukraińskiej Republiki Radzieckiej. Ten stan trwał do 1951r. W tym to sowieckim czasie, dokończono dzieło Strzelców. Nowi gospodarze, na istniejących fundamentach, stawiają duży, okazały dom ludowy, służący zapewne do zebrań partyjnych czy spotkań kołchozowych. Do wybudowanej świetlicy, a jej oblicze przetrwało do naszych czasów, za pokrycie dachowe posłużyła blacha ocynkowana z rozbieranego i sukcesywnie dewastowanego kościoła rzym.kat. po którym przetrwał do dziś zarys fundamentów, dzwonnica parawanowa, stare lipy i kilka grobów na przykościelnym cmentarzyku.
Budynek świetlicy wiejskiej jest świadkiem bardzo skomplikowanych wydarzeń, tak charakterystycznych w historii Kresów, do których Bieszczady zaliczmy. Ma w sobie mieszankę śladów: II Rzeczypospolitej, naszej Wiary Katolickiej (blacha na dachu niezmiennie ta sama od 1949r.) a także czasów z komunizmem na czele.
Takie miejsce w Polanie łączy, integruje społeczność, jest bardzo ważne, co mieszkańcy na spotkaniach sołeckich często wyrażają. Może kiedyś znajdą się fundusze na prawdziwy, porządny remont, z zaadoptowaniem ogromnych przestrzeni strychowych, aby przedłużyć życie naszej świetlicy. Póki co, dbajmy o nią wspólnie we własnym zakresie i spotykajmy się w niej przy każdej nadarzającej się okazji. I taka mała propozycja, może nadać naszej świetlicy imię Związku Strzeleckiego „Strzelec”, to przecież od nich wszystko się zaczęło ?
Fot. z lat 50-tych XXw. Budynek świetlicy – dzieło Sowietów, na fundamentach – dzieło Strzelców, brama powitalna z roku 1939 – dzieło Rusinów.
Fot. z 1962r. Dzieci z Polany przed budynkiem świetlicy
