Niecierpek (Impatiens L.) jest niecierpliwy. Wystarczy dotknąć niechcący torebki nasiennej i już… hop! hop! hop! Nasionka niczym małe koraliki rozpryskują się na wszystkie strony strzelając znienacka.
I nie ma znaczenia czy jest to Niecierpek pospolity – (Impatoiens noli-tangere L.) o kwiatach żółtych czy Niecierpek drobnokwiatowy – (Impatiens parviflora De Condolle). Oba są do siebie podobne, lecz pospolity ma większe żółte kwiaty. Oba występują w lasach i na ich skrajach, w starych sadach, w miejscach zacienionych. Natomiast w ogrodach i mieszkaniach jest uprawiany Niecierpek balsamiczny – (Impatiens balsamina) o kwiatach czerwonych, białych, różowych, czy fioletowych, a także mięsisty Niecierpek walleriana – ( Impatiens walleriana Sultani) o kwiatach płaskich, czerwonych, różowych, pomarańczowych, białych, liliowych, dwubarwnych i nakrapianych.
W Bieszczadach można spotkać Niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera Royle), o dużych kwiatach w kolorze purpurowm, czerwonym, liliowym, różowym lub białym dorastający do ok. 2 m wys. Nadaje się do uprawy w ogrodach. Wydziela przyjemny zapach. Owoce mają wydłużone torebki pękające i zwijające się przy dotknięciu. Nie lubi pełnego słońca i potrzebuje sporo wody, albo chociaż stale wilgotnego podłoża.
Niecierpek w kuchni
Kulinarne zastosowanie tej rośliny jest bardzo proste. Kwiatami można udekorować ciasta, desery czy słodkie dania obiadowe. Można dodać do sałatek, podkreślając ich smak octem domowej roboty. Natomiast nasiona można zjadać prosto z krzaczka: są zasobne w białko, bardzo smaczne i sycące. Te niedojrzałe nasionka, czyli białe są zdecydowanie łagodniejsze i nieco waniliowe w smaku i zapachu. Nasiona dojrzałe czyli czarne już, można dodać do gotującego mleka i podać z musli, zrobić budyń czy inne danie na mleku.
Właściwości lecznicze i działanie niecierpka
Ze wszystkich wymienionych niecierpków wszystkie gatunki zawierają właściwości lecznicze. Zbieramy w okresie kwitnienia i owocowania. Teraz jest najlepszy na to czas: jeszcze są kwiaty i już są pierwsze torebki nasienne. Suszyć należy w ciemnym przewiewnym pomieszczeniu, ale pamiętać należy, iż torebki nasienne otwierają się podczas suszenia i nasionka jak z automatu wyskakują i rozsiewają się wszędzie. Kiedyś zebrałam sporą ilość niecierpka, ale zostawiłam go w samochodzie na tylnym siedzeniu, a słoneczko ładnie przygrzewało. Zapomniałam o nim na kilka dni, i kiedy przyszłam to….niestety nasionka wysypały się i cały samochód obsiany był niecierpkiem. I za to właśnie go nie cierpię!
Jednakże mimo swojej aktywności nasiennej, jest to bardzo cenna roślina leczniczo. Olej z nasion jest bogaty w wit. F i fitosterole. Roślina w swym składzie zawiera m.in.: żywice, flawonoidy (kwercetyna, kemferol), olejek eteryczny, alkohol cerylowy, fenolokwasy (kwas wanilinowy, ferulowy, p-kumarowy, kawowy), barwniki karotenoidowe i leukodelfinidynę.
Niecierpek ma działanie hamujące autoagresję immunologiczną, przeciwzapalne, moczopędne, rozkurczowe, przeciwłuszczycowe, przeciwreumatyczne, przecwitrądzikowe, antyandrogenne, przeciwmiażdżycowe, przeciwalergiczne oraz ochronne na miąższ wątroby, nerek i serca.
Maceraty olejowe są doskonałym środkiem na pielęgnację skóry problematycznej, łuszczycowej z AZS i trądzikowej.
Napar z kwiatów żółtych (np. niecierpek pospolity) stosowany jako wcierka do włosów po myciu, nadaje włosom siwym i jasnym ładny złocisty odcień, wspomaga regenerację skóry głowy oraz ukrwienie. Napar służy również do okładów na oczy i skórę w stanach zapalnych.
A jeśli chodzi o świeże ziele tej wspaniałej rośliny warto pamiętać, iż roztarty liść jest cennym środkiem na poparzenia pokrzywą, stłuczenia czy obtarcia skóry. Jeśli, więc jesteśmy w lesie lub daleko od apteczki z pierwszą pomocą, a mamy jakiegoś niecierpka przed sobą i problem, to warto wykorzystać właściwości lecznicze tej rośliny.
Owocnych zborów życzy Niezłe ziółko
Tekst źródło:
https://en.wikipedia.org/wiki/Impatiens
https://en.wikipedia.org/wiki/Impatiens_glandulifera
https://pl.wikipedia.org/wiki/Niecierpek_pospolity
http://rozanski.li/?p=634
http://www.poradynazdrowie.manpol.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=99
Fot. źródło:
niecierpek pospolity: (źródło: http://www.galeria.nagrzyby.pl/v/users/Zygmunt+Augustowski/VI-VIII+2012/roslinyVII2012/4340+Niecierpek+pospolity.jpg.html)
niecierpek gruczołowaty: (źródło: https://www.kul.pl/niecierpek-gruczolowaty-impatiens-glandulifera,art_23999.html)
Ziołami zajmuję się od dziecka. Zawsze interesowało mnie jak to się dzieje, ze wypijemy herbatkę i już pomaga. Potem poznałam tajemnicze legendy i podania na temat czarodziejskich mocy roślin. Zioła zbieram, suszę i przetwarzam. Robię gotowe mieszanki ziołowe i preparaty takie jak: maceraty olejowe, glicerynowe, alkoholowe i inne. Z nich kolejno: maści, kremy, toniki i nie tylko. Skończyłam studia podyplomowe w PWSZ Krośnie na kierunku: „Towaroznawstwo zielarskie, kosmetyczne i żywności funkcjonalnej”, a moim promotorem był dr Henryk Różański. Dla osób chętnych dowiedzieć się czegoś więcej prowadzę bloga: www.niezleziolkobieszczad.blogspot.com. Zioła to moja pasja.
