Głównymi składnikami ziół są alkaloidy, garbniki, glikozydy, fitoncydy, olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminy, sole mineralne, ale nie tylko. Składniki te występują w różnych częściach roślin, w różnym stężeniu zależnym od momentu wzrostu, kwitnien
Dlatego moment zbioru jest bardzo istotnym elementem zielarstwa. Przykładowo kwiaty czarnego bzu (Sambucus nigra) najintensywniej kwitną w godz. od 12 do 14 przy słońcu i to jest najlepszy moment zbioru, gdyż wydzielają najwięcej związków przydatnych w przetwórstwie. Natomiast bniec biały (Melandrium album (Mill.) Garcke) otwiera się dopiero wieczorem, wydzielając silny zapach. Kwiaty zapylane są przez ćmy i łatwo to zaobserwować. Słońce, księżyc, pora dnia, klimat, wysokość nad poziomem morza, podłoże, wilgotność, nasłonecznienie – to wszystko ma wielkie znaczenie dla prawdziwego zielarza. Kiedy, więc w dawnych czasach zbierano zioła w nocy przy świetle księżyca, mówiono, że to „wiedźma” czy czarownica. Teraz nikt już temu się nie dziwi, bo wiadomo, że czas zbioru ma istotne znaczenie. Jeśli chodzi o postaci ziół leczniczych to jest ich sporo. Ale w fitoterapii domowej najczęściej stosuje się następujące formy przyrządzania surowców zielarskich: Napar (Infusum) - zalewamy zioła wrzącą wodą i pozostawiamy pod przykryciem na około 10-20 minut. Napary nie nadają się do dłuższego przechowywania, należy je przyrządzać bezpośrednio przed użyciem. Wywar lub odwar (Decoctum). – wodny wyciąg uzyskany przez gotowanie rozdrobnionego surowca przez kilka lub kilkanaście minut (około 10-30 min). Również nie nadaje się do przechowywania. Macerat (Maceratio). Otrzymuje się przez zalanie ziół przegotowaną, ochłodzoną wodą i pozostawienie pod przykryciem na kilka godzin (2-8). Po tym czasie macerat należy przecedzić i zużyć. Nie nadaje się do przechowywania. Nalewka (Tinctura). Otrzymuje się ją przez zalanie ziela spirytusem lub wódką. Macerowanie surowca zielarskiego trwa zdecydowanie dłużej: od 1 tygodnia do kilku czy nawet kilkunastu. Nadaje się do przechowywania.
Najważniejsze jest jednak to, by znać zbieraną roślinę i wiedzieć jakie ma działanie, wskazania i przeciwskazania. Ważne jest również czy dana roślina nie podlega ochronie ścisłej czy częściowej, albo czy nie jest zagrożona na danym terenie.
Ziołami zajmuję się od dziecka. Zawsze interesowało mnie jak to się dzieje, ze wypijemy herbatkę i już pomaga. Potem poznałam tajemnicze legendy i podania na temat czarodziejskich mocy roślin. Zioła zbieram, suszę i przetwarzam. Robię gotowe mieszanki ziołowe i preparaty takie jak: maceraty olejowe, glicerynowe, alkoholowe i inne. Z nich kolejno: maści, kremy, toniki i nie tylko. Skończyłam studia podyplomowe w PWSZ Krośnie na kierunku: „Towaroznawstwo zielarskie, kosmetyczne i żywności funkcjonalnej”, a moim promotorem był dr Henryk Różański. Dla osób chętnych dowiedzieć się czegoś więcej prowadzę bloga: www.niezleziolkobieszczad.blogspot.com. Zioła to moja pasja.
