Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN planuje, wydać monografię poświęconą Bojkowszczyźnie Zachodniej. Będzie to pierwsze tak obszerne opracowanie w języku polskim, poświęcone dawnemu życiu Bojków. Teraz naukowcy szukają pieniędzy na publikację.
W Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (IGiPZ PAN) przygotowywana jest dwutomowa monografia naukowa „Bojkowszczyzna Zachodnia - wczoraj, dziś i jutro”. To pierwsze tak obszerne i wielotematyczne opracowanie w języku polskim poświęcone dawnemu życiu Bojków. Pomysłodawcą wydania monografii jest miłośnik Bieszczadów – dr Jacek Wolski z IGiPZ PAN.
- Bieszczady wciągnęły mnie pod koniec lat 80., a od połowy lat 90. zajmuję się nimi zawodowo - najpierw magisterka, później grant badawczy, doktorat, pomniejsze prace. Jednocześnie dojrzewała we mnie myśl, że brakuje na polskim rynku kompleksowego opracowania Bojkowszczyzny Zachodniej – wyjaśnia naukowiec i redaktor monografii. - W 2009 r. zacząłem przekonywać do tej idei fachowców reprezentujących kilkanaście dyscyplin naukowych. Udało mi się zarazić pomysłem ponad 30 osób, co nie było takie oczywiste, bo na realizację tego przedsięwzięcia nie miałem nawet złotówki. Po kilku latach pracy, nie bez różnych problemów, jesteśmy prawie na finiszu.
Celem pracy jest nie tylko rekonstrukcja i zachowanie od niepamięci minionego świata, ale także diagnoza stanu aktualnego i możliwości rozwoju regionu. Naukowcy przekonują, że nasze walory przyrodnicze i kulturowe powinny być traktowane jak narodowe dziedzictwo, bo ich wartość jest unikalna w wymiarze europejskim.
Zakres tematyczny bogato ilustrowanej monografii jest tak szeroki, że właściwie każda osoba zainteresowana regionem znajdzie w niej coś dla siebie. Praca ma charakter naukowy i fragmentami naukowo-popularny, ale napisana jest językiem dosyć przystępnym i nie przesycona fachową terminologią. Nie jest to jednak opracowanie popularno-naukowe, które czyta się ciągiem od pierwszej do ostatniej strony. Jest raczej czymś w rodzaju encyklopedii, w której szuka się wiedzy na określony temat. Wydaje mi się, że główni adresaci to: naukowcy pracujący na stykach różnych dziedzin, leśnicy, pasjonaci regionu i doświadczeni turyści oraz, a może przede wszystkim, dawni i obecni mieszkańcy – wyjaśnia szczegóły Jacek Wolski.
Na całość dwutomowego opracowania składa się prawie 50 rozdziałów (łącznie ok. 1300 stron) autorstwa 35 badaczy z 20 ośrodków naukowych i akademickich oraz instytucji zajmujących się środowiskiem geograficznym, kulturą i sztuką. Większość autorów zajmuje się tematyką bojkowską i bieszczadzką od kilku dekad. Monografia, którą pozytywnie oceniło i rekomendowało do druku trzech recenzentów z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Pedagogicznego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, ma zostać opublikowana w jednej z serii wydawniczych IGiPZ PAN. Koszt druku i niezbędnych prac przygotowawczych wynosi na ok. 45 tys. zł.
- Niestety Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ostatnim czasie drastycznie ograniczyło finansowanie wielu jednostek naukowych. Dotknęło to także nasz Instytut, który w październiku 2015 r. został zmuszony wstrzymać finansowanie druku książek powstałych w ramach działalności statutowej, w tym także monografii „Bojkowszczyzna Zachodnia”. Na domiar złego ani wspomniane MNiSW ani Narodowe Centrum Nauki nie umożliwiają wnioskowania o dotację celową na druk monografii, a zasady konkursów ogłaszanych m.in. przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego czy fundacje dużych przedsiębiorstw są tak sformułowane, że jednostki naukowe już na starcie znajdują się na przegranej pozycji. W zaistniałej sytuacji rozesłaliśmy listy z prośbami o współfinansowanie druku monografii do ponad 40 instytucji związanych zarówno z historyczną Bojkowszczyzną Zachodnią, jak i współczesnym regionem bieszczadzkim. Apelujemy o wsparcie finansowe korzystając także z gościnnych łamów „Gazety Bieszczadzkiej” – wyjaśnia problemy finansowe redaktor.
Pozyskane fundusze będą przeznaczone wyłącznie na druk oraz prace przygotowawcze. Autorzy tekstów i fotografii oraz inne osoby współtworzące monografię wykonują swoją pracę bez żadnego dodatkowego wynagrodzenia. Część egzemplarzy zostanie nieodpłatnie przekazana do bibliotek w kraju i za granicą, bieszczadzkich szkół ponadpodstawowych, a także wysłana do wybranych muzeów i towarzystw społeczno-kulturalnych na Ukrainie.
Kontakt: INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA im. S. LESZCZYCKIEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK
tel. (48-22) 697-89-02, fax (48-22) 697-89-03, e-mail: j.wolski@twarda.pan.pl; www.igipz.pan.pl
