Dziewięć gmin z regionu wprowadza na swoim terenie Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej. Obecnie trwa opracowywanie dokumentacji, która w przyszłości ma wskazywać kierunki działań i priorytety w tym obszarze.
Szacuje się, że za około 30 lat liczba mieszkańców miast przekroczy 6 miliardów, tymczasem już dziś około 80 procent Europejczyków żyje na obszarach miejskich. Popularne wśród architektów hasło „miasta dla ludzi”, w kontekście nieustannego wzrostu liczby mieszkańców miast, zaczyna nabierać szerszego znaczenia. Postępujący rozwój obszarów metropolitalnych w wymiarze gospodarczym i przestrzennym na świecie oraz coraz większe oczekiwania mieszkańców związane z komfortem przemieszczania się, wymagają nieustannych działań, polegających na poprawie jakości i zwiększeniu efektywności systemów transportowych.
Ze względu na problem znacznego przekroczenia szkodliwych pyłów w powietrzu, systematycznie wzrasta świadomość negatywnego oddziaływania transportu indywidualnego na środowisko. Ważne jest również, aby transport ten charakteryzował się niewielkim zapotrzebowaniem na przestrzeń, dlatego władze wielu miast stopniowo ograniczają rozwój infrastruktury drogowej. Koniecznym jest jednak zrozumienie idei zrównoważonego transportu, która zakłada, że rozwój transportu publicznego i zachęcenie do korzystania z przyjaznych środowisku sposobów przemieszczania się, gwarantuje lepszą jakość życia przy nieustającym rozwoju miast.
Ideą zrównoważonej mobilności jest zmiana zachowań komunikacyjnych mieszkańców miast, mającą na celu zmniejszenie udziału prywatnych samochodów w codziennych podróżach. Pozwoli to na szybki rozwój całego transportu publicznego m.in. poprzez rozbudowę sieci połączeń tramwajowych i autobusowych, odnowę parku pojazdów komunikacji miejskiej, rozbudowę sieci dróg rowerowych, a także zwiększenie znaczenia ruchu pieszego. Obecnie coraz częściej mieszkańcy miast wybierają transport publiczny, rower, jak również podróże piesze. Europejskie miasta dążą do tego, aby transport był efektywny, zasobooszczędny, ekologiczny i niskoemisyjny.
Podejście kluczowych instytucji na szczeblu Unii Europejskiej, w tym Komisji Europejskiej, wskazuje, że konieczne jest posiadanie strategicznego dokumentu wskazującego główne kierunki rozwoju mobilności. Musi on być przygotowany w odniesieniu do obszaru funkcjonalnego, składającego się z sąsiadujących ze sobą gmin.
Dokument ten określany jest jako Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (w języku angielskim określany mianem Sustainable Urban Mobility Plan - SUMP). Jego głównym celem jest usatysfakcjonowanie potrzeb mobilności ludzi oraz gospodarki w miastach i ich otoczeniu, dla lepszej jakości życia.
Opiera się on na istniejących praktykach planistycznych i bierze pod uwagę zasady integracji, udziału społecznego oraz oceny. Dokument ten, przyjęty na poziomie politycznym, w zamierzeniu ma zapewniać spójny kierunek działań i inwestycji w dziedzinie zrównoważonej mobilności. Działania skupiają się wokół głównego celu, jakim jest zapewnienie zrównoważonego i przyjaznego z punktu widzenia użytkownika systemu transportu, uwzględniającego równomierny rozwój wszystkich form mobilności na danym terenie.
W związku z fundamentalnym znaczeniem zintegrowanego planowania zrównoważonej mobilności dla rozwoju regionu oraz w związku z tym, że Komisja Europejska poinformowała o możliwości ubiegania się o fundusze europejskie w perspektywie 2021-27, od opracowania Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej na swoim terenie zobowiązało się 9 gmin: Gmina Miasto Sanok, Gmina Sanok, Miasto i Gmina Zagórz, Miasto i Gmina Lesko, Gmina Bukowsko, Gmina Zarszyn, Gmina Besko, Gmina Tyrawa Wołoska, Gmina Komańcza oraz powiaty: Powiat Sanocki i część Powiatu Leskiego.
Koordynatorem projektu jest Miasto Sanok, które podjęło się tej roli, z uwagi na metodykę procesu wskazującą na obszar funkcjonalny miasta rdzeniowego. Ten obszar jest prawidłowy z punktu widzenia opracowania dokumentu oraz z uwagi na przyjęcie przez Sanok polityki rozwojowej, w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego planowania mobilności, mającego podnosić jakość życia mieszkańców oraz obniżyć negatywny wpływ transportu na środowisko.
Podstawę współpracy w tym zakresie stanowi Uchwała nr XLV/ 400 /21 Rady Miasta Sanoka, która przyjęto 29 lipca 2021 r. Dokument ten zawiera porozumienie o współpracy jednostek samorządu terytorialnego w sprawie opracowania Planu Zrównoważonej Mobilności, obejmującego obszar wyżej wymienionych gmin i powiatów.
Celem działań jest uporządkowanie kwestii związanych ze zrównoważoną mobilnością na terenie wyżej wymienionych gmin, poprzez przygotowanie dokumentu spełniającego zarówno wymagania Komisji Europejskiej na obecną i kolejne perspektywy finansowe, jak i wskazującego cele, priorytety i kierunki działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych, w obszarze zrównoważonej mobilności.
Plan Zrównoważonej Mobilności 2030+ dofinansowano w ramach Projektu POIS.06.01.00-00-0077/22 pn. „Plan Zrównoważonej Mobilności 2030+ obejmujący obszar Pow. Leskiego, Pow. Sanockiego ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Gm. M. Sanoka, Gm. Sanok, Gm. Zagórz, Gm. Lesko, Gm. Bukowsko, Gm. Zarszyn, Gm. Besko, Gm. Tyrawa Wołoska, Gm. Komańcza” w ramach działania 6.1 Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach oś priorytetowa VI Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko 2014 – 2020.
