Zapraszamy na międzynarodowe sympozjum „Drewniane cerkwie obszaru Karpat i wschodniego pogranicza”

Idea sympozjum powstała podczas wyjazdów plenerowych, w trakcie których muzealnicy z Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej i Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka wykonywali fotografie do wystawy, która miała pokazywać drewniane cerkwie z Polski, Ukrainy i Rumunii wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Sympozjum realizowane w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej zostało objęte patronatem przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, instytucję ekspercką m.in. w dziedzinie architektury drewnianej, odpowiedzialną za koordynację wpisu na listę UNESCO drewnianych cerkwi w polskim i ukraińskim regionie Karpat (2013) oraz kościołów drewnianych południowej Małopolski (2003).

Podczas konferencji 24 października o godz. 10.45 zostanie otwarta wystawa przygotowana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa poświęcona 16 drewnianym cerkwiom w obszarze polskich i ukraińskich Karpat. Przedstawione świątynie są zachowane w historycznej postaci, dzięki czemu stanowią zabytki o szczególnym znaczeniu. Ich walory prezentują cechy charakterystyczne dla regionu, a jednocześnie wyróżniają budowle w skali ponadregionalnej. Stanowią doskonały przykład integracji walorów kulturowych i przyrodniczych lokalnego krajobrazu.

Sympozjum otwarte jest dla specjalistów, historyków sztuki, historyków, konserwatorów, architektów, a także duchownych, z wielu krajów, w których znajdują się zabytkowe drewniane cerkwie. Organizatorom towarzyszy mocne przekonanie o potrzebie umożliwienia wspólnego spotkania, podczas którego eksperci z różnych krajów będą mogli dzielić się swoją wiedzą, wynikami badań i doświadczeniem. Wśród prelegentów znajdzie się wielu wybitnych specjalistów z Polski i zagranicy – Ukrainy, Białorusi, Słowacji i Rumunii.

- Chcemy, aby nasze sympozjum stało się okazją do wymiany doświadczeń między różnymi środowiskami zajmującymi się badaniem i upowszechnianiem wiedzy o drewnianych cerkwiach w krajach położonych na obszarze Karpat, a także w rejonie wschodniego pogranicza, wyznaczonego na linii Podlasia i Lubelszczyzny. Mamy nadzieję, że pozwoli to spojrzeć kompleksowo na historię tych obiektów, a także porównać aktualne problemy ochrony i konserwacji cerkiewnych obiektów  oraz ich popularyzacji w różnych krajach. Mamy nadzieję, że sympozjum wniesie wiele nowych treści do istniejącego stanu wiedzy i przyczyni się do jeszcze lepszej ochrony zabytków drewnianej sztuki cerkiewnej, znajdujących się w Polsce, na Ukrainie, Białorusi, Słowacji i w Rumunii – podkreśla Marcin Marynowski, pomysłodawca i koordynator sympozjum oraz adiunkt i kierownik Muzeum Historii Miasta Przemyśla.

W 2020 roku planowane jest wydanie drukiem wydawnictwa, zawierającego referaty wygłoszone podczas tegorocznej konferencji.
Osoby chcące wziąć udział w konferencji jako słuchacze, proszone są o wcześniejsze zgłoszenie mailowe: sympozjum19@mnzp.pl

Międzynarodowe sympozjum „Drewniane cerkwie obszaru Karpat i wschodniego pogranicza” konferencja naukowa 24.10.2019

Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, pl. Berka Joselewicz 1, Przemyśl, sala konferencyjna
godz. 9:00
- powitanie gości, Jan Jarosz, Dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej - przedstawienie uczestników, Marcin Marynowski, Koordynator Sympozjum, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej - wystąpienia przybyłych przedstawicieli Patronów Honorowych sympozjum
godz. 9:25
sesja plenarna, prowadzenie: dr hab. inż. arch. Jan Kurek, Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego, Polska Akademia Nauk o/Kraków
- Mariusz Czuba, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat na Liście UNESCO
- Ігор Кожан, генеральний директор Національного музею у Львові імені Андрея Шептицького, Ukraina, Національний музей у Львові і збереження пам’яток сакрального мистецтва (Muzeum Narodowe we Lwowie i ochrona zabytków sztuki sakralnej)
- Preot dr Florin Aurel Ţuscanu,  Arhiepiscopia Romanului și Bacăului, Rumunia Motivele decorative din bisericile de lemn ale Moldovei (Motywy dekoracyjne drewnianych cerkwi Mołdawii)
- Robert Kunkel, dr hab. inż. arch., profesor nadzwyczajny Politechniki Warszawskiej, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Zakład Architektury Polskiej, Huculskie cerkwie, kapliczki, krzyże przydrożne i cmentarne zinwentaryzowane przez Zakład Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej
godz. 10:45
- Mariusz Czuba, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, otwarcie wystawy o drewnianych cerkwiach z regionu Karpat wpisanych w 2013 r. na Listę światowego dziedzictwa UNESCO
- po otwarciu wystawy przerwa do godz. 11:10
godz. 11:10
sekcja: historia, prowadzenie: dr hab. Irena Matus, prof. Uniwersytetu Białostockiego oraz Галіна Флікоп-Світа, Нацыянальна Aкадэміа Hавук Беларусі, Białoruś
- dr hab. inż. arch. Jan Kurek, Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego, PAN o/Kraków, Cerkwie pogranicza
- Andrzej Żygadło , Archiwum Cyfrowe Jerzego Tura i Barbary Tondos, Cerkwie w Miękiszu
- Paweł Sygowski, doktorant na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, Drewniana, dwuwieżowa cerkiew unicka w Różance koło Włodawy
- dr Laurențiu Chiriac, Dyrektor adiunkt Muzeul Judeţean “Ştefan cel Mare” din Vaslui, Rumunia Vechile biserici de lemn din zona Bârladului (Najstarsze drewniane cerkwie z rejonu Berładu)
godz. 12:30-12:45 przerwa
godz. 12:45
sekcja: architektura i sztuka, prowadzenie: Василь Слободян, науковий співробітник Українського регіонального спеціалізованого науково -реставраційного інституту «Укрзахідпроектреставрація», Ukraina oraz mgr inż. Eugeniusz Zawałeń, Kuria Metropolitalna Kościoła Greckokatolickiego w Przemyślu, Archidiecezjalny Konserwator Zabytków
- dr hab. Irena Matus, prof. Uniwersytetu Białostockiego, Kierownik Zakładu Antropologii Kultury, Wnętrza podlaskich świątyń unickich na początku XIX wieku
- Марія Гелитобич, завідувачка відділу давньоукраїнського мистецтва Національного музею у Львові імені Андрея Шептицького, кандидат мистецтвознавства, Ukraina, Ікони ХVI – початку ХVIІ ст. з дерев’яних церков Потелича, Радружа і Дрогобича (Ikony XVI – początku XVII wieku z drewnianych cerkwi Potylicza, Radruża i Drohobycza)
- Роксолана Косіб, Національний музей у Львові імені Андрея Шептицького, кандидат мистецтвознавства, доцент, Ukraina, Твори риботицьких майстрів з дерев’яних церков Перемиської і Мукачівської єпархій (кінець XVII – перша половина XVIII cт.): збереження, реконструкція, реставрація (Prace mistrzów rybotyckich z drewnianych cerkwi eparchii Przemyskiej i Mukaczewskiej (koniec XVII - pierwsza połowa XVIII wieku): konserwacja, odbudowa, restauracja)
- doc. ing. Miloš Dudáš, Krajský pamiatkový úrad Žilina, Słowacja, Drevené artikulárne kostoly na Slovensku (Drewniane tzw. kościoły artykularne na Słowacji)
godz. 14:05-14:15 przerwa
godz. 14:15
sekcja: tradycja i kontynuacja, prowadzenie: dr Andrzej Siwek, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział NID w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki oraz mgr Marcin Marynowski, adiunkt w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, kierownik Muzeum Historii  Miasta Przemyśla, doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Damian Nowak, Katarzyna Tur-Marciszuk, Andrzej Żygadło, Archiwum Cyfrowe Jerzego Tura i Barbary Tondos, Materiały dotyczące drewnianej architektury cerkiewnej w zbiorach powstającego Społecznego Ośrodka Dokumentacji Zabytków
- Ks. prot. płk Jerzy Mokrauz, Proboszcz Prawosławnej Parafii Wojskowej w Przemyślu oraz Proboszcz Cerkwi Konkatedralnej pw. Zaśnięcia Bogurodzicy w Przemyślu, Historia i tradycja Cerkwi prawosławnej w Przemyślu i regionie oraz istniejące do dziś na tym obszarze cerkwie drewniane
godz. 14:55-15:30
dr Marta Trojanowska, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, oprowadzenie kuratorskie po wystawie stałej Credo na dwa głosy
po obejrzeniu wystawy przerwa do 15:40
godz. 15:40
sekcja: ochrona i konserwacja, prowadzenie: Mariusz Czuba, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz dr inż. architekt Włodzimierz Witkowski, Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział Terenowy NID w Łodzi
- Anna Mazurek, doktorantka na Wyższej Szkole Prawa i Administracji Rzeszowskiej Szkoły Wyższej, Prawna ochrona zabytków drewnianej architektury sakralnej
- dr Andrzej Siwek, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział Terenowy NID w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki, Ochrona cerkwi drewnianych – uwarunkowania doktrynalne (między dziedzictwem materialnym, a niematerialnym)
godz. 16:20-16:40 przerwa
godz. 16:40
sekcja: architektura i sztuka, prowadzenie: dr hab. inż. arch. Robert Kunkel, profesor nadzwyczajny Politechniki Warszawskiej oraz doc. ing. Miloš Dudáš, Krajský pamiatkový úrad Žilina, Słowacja
- Галіна Флікоп-Світа, Нацыянальна Aкадэміа Hавук Беларусі, Białoruś, Беларуска-русінскія паралелі ў афармленні інтэр’ераў грэка-каталіцкіх драўляных цэркваў у ХVІІІ – першай трэці ХІХ ст. (Białorusko-rusińskie podobieństwa w architekturze wnętrz  greckokatolickich drewnianych cerkwi od XVIII do lat 30’ XIX wieku)
- dr inż. architekt Włodzimierz Witkowski, Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział Terenowy w Łodzi, Cerkiew huculska w świetle najnowszych badań terenowych
- mgr inż. Eugeniusz Zawałeń, Kuria Metropolitalna Kościoła Greckokatolickiego w Przemyślu, Archidiecezjalny Konserwator Zabytków, doktorant na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, Typy architektoniczne górnych cerkwi w drewnianych zespołach cerkiewnych zachodnich eparchii metropolii kijowskiej
godz. 17:40-17:50 przerwa
godz. 17:50
sekcja: historia, prowadzenie: Марія Гелитобич, завідувачка відділу давньоукраїнського мистецтва Національного музею у Львові імені Андрея Шептицького, кандидат мистецтвознавства, Ukraina, та Роксолана Косіб, Національний музей у Львові імені Андрея Шептицького, кандидат мистецтвознавства, доцент, Ukraina
- Василь Слободян, науковий співробітник Українського регіонального спеціалізованого науково -реставраційного інституту «Укрзахідпроектреставрація», Ukraina, Втрачені церкви Пряшівщини (Utracone cerkwie regionu Preszowa)
- Marcin Marynowski, adiunkt w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, kierownik Muzeum Historii Miasta Przemyśla, doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Drewniane cerkwie obszaru południowego Maramureszu
godz. 18:30
Dyskusja, podsumowanie konferencji