Osadzeni z Zakładu Karnego w Uhercach Mineralnych, wraz z pracownikami Bieszczadzkiego Centrum Turystyki i Promocji oraz pracownikami Uniwersytetu Rzeszowskiego uprzątnęli cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych.
Jeszcze do niedawna cmentarz żydowski, który znajduje się na stokach Gromadzynia, był zarośnięty chaszczami i krzakami, a turyści odwiedzający gminę Ustrzyki Dolne nie wiedzieli o jego istnieniu. Pierwsze prace przy jego oczyszczaniu zaczęły się w 2006 roku. – Wraz z kilkoma wolontariuszami oraz uczniami z Zespołu Szkół Publicznych nr 1 w Ustrzykach Dolnych, podęliśmy się odsłonięcia kirkutu i doprowadzenia go, jako zabytku Ustrzyk Dolnych, do możliwości zwiedzania – opowiada Jacek Łeszega, pomysłodawca oczyszczenia cmentarza oraz ówczesny kierownik Bieszczadzkiego Centrum Informacji i Promocji. – Niestety, po moim odejściu z pracy, na cmentarzu żydowskim nic się nie działo i nie było jakiś szczególnych prób odczyszczania go, poza postawieniem bramy przez wolontariuszy amerykańskich.
Dopiero w 2018 roku, po wcześniejszym uzgodnieniu z Zakładem Historii i Kultury Żydów Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, podjęto się całkowitego odsłonięcia kirkutu. W oczyszczanie cmentarza zaangażowali się osadzeni z Zakładu Karnego w Uhercach Mineralnych, którzy przez pięć dni oczyszczali go z krzaków i chaszczy. Więźniowie wykonywali pracę społecznie, a wszystkie inne potrzeby finansowało Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach Dolnych.
Pracujących odwiedził Bartosz Romowicz burmistrz Ustrzyk Dolnych, doceniając wkład osadzonych w tak trudne przedsięwzięcie. - Poprzez odnawianie wszystkich starych cmentarzy na terenie gminy Ustrzyki Dolne, poprzez tworzenie nowych szlaków jak Szlaku Kolonizacji Józefińskiej, Szlaku Naftowego, Szlaku Umocnień Obronnych i Pomników Przeszłości oraz Korony Ustrzyckich Gór, liczymy na otwarcie Ustrzyk Dolnych na grupy innych turystów. Chcemy by osoby pochodzenia żydowskiego, przyjeżdżały nie tylko do Leżajska i Dynowa, ale również na Szlak Chasydzki, które prowadzi również przez gminę Ustrzyki Dolne – mówi burmistrz.
W sobotę podczas sprzątania szlaków spacerowych kilku pracowników Urzędu Miejskiego czyściło dalej cmentarz żydowski, a wolontariusze Czarny Szlak. W piątek na zakończenie prac porządkowych symbolicznego przecięcia wstęgi dokonała m. in. dr Joanna Potaczek z Zakładu Historii i Kultury Żydów Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
BCTiP na koniec zorganizowało wycieczkę dla osadzonych w podziękowaniu za pracę przy kirkucie. Dyrektor Łeszega dodaje, że działania na cmentarzu żydowskim nie są jeszcze zakończone. – Planujemy postawić tam tablicę informacyjną w czterech językach, w hebrajskim, polskim, niemieckim i angielskim. Dodatkowo wykaszamy teren dookoła cmentarza i przygotowujemy bezpieczną ścieżkę do cmentarza od strony lasu, czyli Czarnego Szlaku.
Cmentarz żydowski nie jest jedynym zabytkiem, którym zajęło się Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji. - Przeprowadzamy renowację szlaków turystycznych pieszych w gminie Ustrzyki Dolne, za które odpowiadamy jako jednostka organizacyjna Urzędu Miejskiego w Ustrzykach Dolnych oraz szykujemy się do prac związanych z powstaniem Szlaku Umocnień Obronnych i Pomników Przeszłości na którym to znajdą się cmentarze z grobami polskimi – dodaje dyrektor Łeszega.
FOT. JACEK ŁESZEGA
